Wettelijke kaders: Woonoverlast

Wettelijke kaders

In dit dossier gaan we alleen in op de wetten die van toepassing zijn bij de aanpak van woonoverlast. Belangrijke wetten voor bovenstaande actoren zijn:

Voor de burgemeester
De Gemeentewet beschrijft welke taken en bevoegdheden de burgmeester heeft in het kader van de openbare orde. Artikel 151d van de Gemeentewet (Wet aanpak woonoverlast) bepaalt dat de raad de burgemeester bij verordening de bevoegdheid kan verlenen tot oplegging van een last onder bestuursdwang aan degene die een woning - of een bij die woning behorend erf - gebruikt, indien door gedragingen in of vanuit die woning of omwonenden van dat erf ernstig worden gehinderd.

Wet Victoria (artikel 174a Gemeentewet) biedt de burgemeester een mogelijkheid om overlast met behulp van een woningsluiting aan te pakken. Dit artikel bepaalt dat de burgemeester een woning (huur én koop) kan sluiten indien door gedragingen in de woning de openbare orde rond de woning wordt verstoord.

Artikel 13b Opiumwet (Wet Damocles) geeft de burgemeester de mogelijkheid om woningen te sluiten waarin drugs (genoemd in de eerste of tweede lijst van de Opiumwet) worden verhandeld of aanwezig zijn.

Voor het college van B en W
Wet Victor (artikel 13b Woningwet) biedt grondslag om een pand na sluiting versneld in gebruik te (laten) nemen en zo leefbaarheidsproblemen als gevolg van langdurige leegstand te voorkomen. De Woningwet bepaalt dat de gemeente van de eigenaar van een gesloten pand kan eisen het in beheer te laten nemen door een ander. Het college van B en W kan met bestuursdwang of een last onder dwangsom zorgen dat dat besluit (het over laten nemen van het beheer en gebruik) wordt nageleefd.

Het college van B en W heeft de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek. Deze wet geeft gemeenten de mogelijkheid om extra maatregelen in te zetten bij de aanpak van woonoverlast in specifieke probleemwijken. Bijvoorbeeld door woningen te sluiten, overlastgevers te verwijderen of gebiedsverboden op te leggen.

Voor de politie
De Politiewet beschrijft welke taken en bevoegdheden de politie heeft bij het opsporen van strafbare feiten, het verlenen van hulp als er iemand in nood is en het overleg met partners (gemeente en Openbaar Ministerie) over veiligheidsproblemen.

De politie mag op basis van de Wet politiegegevens en het Besluit Politiegegevens gegevens delen met de burgemeester voor de aanpak van woonoverlast. 

Voor verhuurders
Verhuurders hebben een wettelijke plicht om overlast te onderzoeken en aan te pakken. Dit staat in artikel 45 van de Woningwet of artikel 51 lid 1 van het Besluit toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015.

 Gegevensdeling

Voor de uitvoering van bovenstaande taken moeten de partners over het algemeen gegevens delen met andere partijen. Hierbij zijn ze gebonden aan ‘privacyregels’. De kern van de privacyregels wordt gevormd door de privacywetten (AVG, UAVG, WPG en WJSG). Deze bieden een algemeen kader met beginselen en voorwaarden die aan een rechtmatige en zorgvuldige verwerking van persoonsgegevens gesteld worden. In de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) staat bijvoorbeeld dat de verwerking rechtmatig, behoorlijk en transparant moet zijn. Ook mogen de gegevens alleen voor een specifiek doel worden verwerkt.

Materiewetten

De materiewetten beschrijven de wettelijke taken van de (lokale) overheid op specifieke onderwerpen zoals woonoverlast. Daarnaast regelen de materiewetten bevoegdheden voor instanties die actief zijn als aanbieder van voorzieningen, hulp of zorg. De materiewetten bevatten veelal gedetailleerde paragrafen over gegevensverwerking. Daarin staan verplichtingen, bevoegdheden en andere mogelijkheden en beperkingen voor gegevensverwerking.