De stem van het kind ontbreekt in jeugdzorgbeleid
UNICEF waarschuwt: stem van het kind ontbreekt in jeugdzorgbeleid In gesprekken over hervormingen in de jeugdzorg wordt nauwelijks of niet geluisterd naar wat kinderen en jongeren zelf belangrijk vinden.
Dat blijkt uit de analyse 'Stem van kinderen aan jeugdzorgtafels' van UNICEF Nederland. Organisaties met invloed op jeugdzorgbeleid, zoals Jeugdzorg Nederland, Veilig Thuis en de Raad voor de Kinderbescherming, erkennen het belang van jeugdparticipatie. Uit de analyse van Unicef blijkt echter dat in de praktijk die erkenning niet verder komt dan woorden.
Hieronder volgen de belangrijkste punten uit de analyse. Wil je meer lezen hierover? Het hele rapport vind je hier.
Wat gaat mis?
Gebrek aan structureel contact vooraf
Veel organisaties spreken vooraf weinig met kinderen en jongeren over hun wensen en behoeften. Gesprekken beginnen vaak over de belangen van organisaties, financien of beleidskaders. Dit zijn onderwerpen waarin de stem van de jeugd pas later, of vaak helemaal niet, wordt meegenomen.
Te hoge drempels
Jongeren geven aan dat documenten waar ze wel een mening over mogen hebben vaak te ingewikkeld zijn waardoor ze er niet goed op kunnen reageren. Ook worden er vragen gesteld die onprofessioneel of te persoonlijk aanvoelen, zoals vragen over zelfmoordpogingen.
Ambities zonder concrete uitvoering
Hoewel organisaties aangeven dat jeugdparticipatie nodig is, ontbreekt het vaak aan een heldere werkwijze om kinderen en jongeren daadwerkelijk te betrekken. Er is een verschil tussen wat er wordt gezegd en wat daadwerkelijk gedaan wordt.
Kinderen zijn de belangrijkste spelers in de jeugdzorg
Het is hun welzijn, ontwikkeling en veiligheid die op het spel staan. Als beleidsmakers, uitvoerders en andere belanghebbenden de stem van kinderen structureel negeren, bestaat het risico dat beleid wordt vormgegeven zonder aansluiting bij hun leven, met mogelijk negatieve gevolgen voor de effectiviteit van beleid.
UNICEF pleit voor een andere aanpak
Beleidsmakers, bestuurders en uitvoerders moeten actief luisteren naar jongeren, niet alleen voor de vorm maar als onderdeel van elke stap in het proces.
Concrete maatregelen zoals documenten in makkelijke taal, regelmatige en betekenisvolle inspraakmomenten voor jongeren, evaluatie van beleid samen met jongeren. Dit kan ook achteraf.
Organisaties moeten verantwoording afleggen over in hoeverre zij de stem van kinderen hebben meegenomen, met duidelijke criteria, toezicht, en waar mogelijk afstand nemen van processen die jongeren buitensluiten.
Wat kunnen wij zelf doen?
Jongeren zelf kunnen hun ervaringen delen, zich organiseren in jeugdorganisaties, en zelf vragen om betrokkenheid bij beleidsgesprekken.
Organisaties kunnen beginnen met kleine stappen zoals toegankelijk taalgebruik, uitnodigen van jongeren bij vergaderingen en daadwerkelijk luisteren naar wat zij zeggen.
Beleidsmakers moeten kaders bieden waarin jeugdparticipatie verplicht is, en middelen beschikbaar stellen om dit op goede wijze te doen.
Kinderen mogen geen ongehoorde bijzaak zijn in de jeugdzorg. Alleen als we echt luisteren en handelen naar wat jongeren zelf aangeven, kunnen we zorgen dat het jeugdzorgsysteem werkt vóór hen en niet om hen heen.
