Dit moet je weten over de Wet gegevensverwerking voor samenwerkingsverbanden (WGS)

Per 1 maart 2025 is de Wet gegevensverwerking door samenwerkingsverbanden (WGS) in werking getreden. Deze wet biedt een expliciete wettelijke grondslag voor het verwerken en uitwisselen van persoonsgegevens binnen samenwerkingsverbanden die zich richten op complexe casuïstiek op het snijvlak van zorg en veiligheid. Voor gemeenten betekent dit een versterking van de juridische basis voor samenwerking, maar ook nieuwe verantwoordelijkheden en aandachtspunten op het gebied van privacy en gegevensbescherming.

Update: Implementatie-ondersteuning beschikbaar

Een werkgroep van de Nederlandse Zorg- en Veiligheidshuizen ontwikkelt factsheets, templates, checklists en andere informatieproducten om managers te helpen zich voor te bereiden op deze nieuwe wetgeving. Alle informatie over de wet en de implementatie vind je hier: https://www.zorgenveiligheidshuizen.nl/implementatie-wgs/

Wat verandert er door de WGS?

De WGS regelt onder strikte voorwaarden de gegevensverwerking binnen specifieke samenwerkingsverbanden, waaronder:

·      Zorg- en Veiligheidshuizen (ZVH)

·      Regionale overlegtafels voor kindermishandeling of huiselijk geweld

·      Multidisciplinaire teams voor zorgmijding, verward gedrag of jeugdbescherming

Met de WGS wordt de juridische basis voor gegevensdeling in complexe, domeinoverstijgende samenwerking verduidelijkt en versterkt. De wet bepaalt:

·      Welke persoonsgegevens mogen worden verwerkt, inclusief bijzondere en strafrechtelijke gegevens

·      Voor welke doelen deze gegevens mogen worden gebruikt

·      Wie toegang heeft tot welke gegevens

·      Hoe lang gegevens mogen worden bewaard

·      Welke waarborgen gelden voor transparantie, beveiliging en de rechten van betrokkenen

Wat betekent dit voor gemeenten?

Voor gemeenten heeft de WGS de volgende implicaties:

1. Herziening van samenwerkingsafspraken: Gemeenten moeten bestaande convenanten, privacyprotocollen en verwerkersovereenkomsten toetsen aan de eisen van de WGS en waar nodig actualiseren.

2. Nieuwe rollen en verantwoordelijkheden: Gemeenten kunnen (mede-)verwerkingsverantwoordelijke worden binnen samenwerkingsverbanden. Dit vereist een duidelijke juridische en organisatorische inrichting.

3. Versterking van privacyborging: De WGS verplicht tot transparantie richting burgers en vraagt om versterking van interne privacychecks, zoals het uitvoeren van Data Protection Impact Assessments (DPIA's), het actualiseren van AVG-beleid en het inrichten van loggingmechanismen.

4. Aanpassing van informatievoorziening: Gemeenten moeten privacyverklaringen bijwerken, betrokkenen informeren over hun rechten en procedures inrichten voor inzage- of bezwaarverzoeken.

Ondersteuning en hulpmiddelen

Met de WGS ontstaat een wettelijke grondslag voor het delen en verwerken van gegevens door ketenpartners binnen de Zorg- en Veiligheidshuizen. De wet regelt de gegevensverwerking van de persoonsgerichte aanpak bij complexe casuïstiek (PGA) en de ’Top X-lijsten’ met geprioriteerde casussen. In opdracht van het ministerie van JenV heeft de Landelijke vereniging van managers van de zorg- en veiligheidshuizen (LVMZV) een werkgroep opgericht om de ZVH-en te ondersteunen bij de implementatie van de WGS. De komende maanden wordt gewerkt aan informatieproducten op o.a. de volgende onderwerpen.: 

·      Aanpassingen in het huidige modelconvenant en bestaande protocollen voor gegevensdeling;

·      Aanpassingen die nodig zijn t.a.v. de governance en organisatie;

·      Aanpassingen in de digitale verwerkingsstructuur van PGA-X en KEDO, in samenwerking met de ICT-beheersorganisatie;

·      Inrichten van de diverse waarborgen in de WGS;

·      Zorgdragen voor een optimale communicatie richting de Z&VH en haar partners.

Voor meer informatie en toegang tot deze hulpmiddelen kun je terecht op de implementatiepagina van de WGS bij de Nederlandse Zorg- en Veiligheidshuizen: https://www.zorgenveiligheidshuizen.nl/implementatie-wgs