Beleid dat werkt, begint in de praktijk: toegang tot zorg voor EU-arbeidsmigranten

In de reeks ‘Beleid dat werkt, begint in de praktijk’ lichten we een aantal inspirerende praktijkvoorbeelden toe. Deze voorbeelden komen van de eerste leergang van de opleiding ‘Van praktijk naar beleid’ en laten zien hoe je de kloof tussen praktijk en beleid overbrugt. Hoe zorg je dat je een genuanceerd en compleet beeld krijgt van wat er leeft in de praktijk? Wie benader je en hoe voer je het gesprek? En hoe kom je tot een gedragen oplossingsrichting met betrokkenen? In de opleiding leer je hoe je input van inwoners, ervaringsdeskundigen en professionals ophaalt, koppelt aan bestaande inzichten en vertaalt naar mensgericht beleid. Zo ontwikkel je het vakmanschap dat nodig is om voor inwoners echt verschil te maken.

Van complex vraagstuk tot concreet probleem

Brechtje richtte zich op de toegang tot zorg voor EU-arbeidsmigranten tijdens haar deelname aan de opleiding. Ze dook de praktijk in met de vraag: hoe kunnen EU-arbeidsmigranten beter toegang krijgen tot de zorg waar zij recht op hebben, en welke rol speelt kennis over zorgrechten bij zowel de doelgroep als de zorgprofessionals hierin?

“Door het gesprek met de arbeidsmigranten zelf aan te gaan, lukte het om van een heel groot vraagstuk te komen tot het specifieke probleem: dat de rechten van zieke EU-arbeidsmigranten nauwelijks bekend zijn bij zowel henzelf als zorgprofessionals”, vertelt Brechtje. Dit gebrek aan kennis leidt ertoe dat mensen niet de zorg krijgen waar zij recht op hebben, met mogelijk grote gevolgen: langdurige ziekte, verlies van werk en uiteindelijk verlies van huisvesting.

Brechtje voerde 16 open interviews met EU-arbeidsmigranten en had gesprekken met professionals van betrokken organisaties, zoals Barka en het Leger des Heils. Ze hield de interviews bewust open van aard en stelde zich toegankelijk op. Ze gaf mensen de ruimte om vrijuit te vertellen wat er echt speelt in hun leven door een veilige setting te creëren. Zowel de interviews als de gesprekken waren bewust open van aard. “Laat je topiclijst los. Een open gesprek brengt meer aan het licht dan vooraf bedachte vragen”, geeft Brechtje aan. 

Brechtjes onderzoek laat zien dat voorzieningen pas echt effectief zijn als ze samen met de doelgroep worden ontwikkeld. Hoewel er een informatiepunt bestond voor EU-arbeidsmigranten en daklozen bestond, waren zij niet betrokken bij de opzet en inrichting. Daardoor was onduidelijk of ze het informatiepunt konden vinden, waarvoor ze het nodig hadden en of zij het überhaupt als nuttig ervaarden.

De aanpak van Brechtje leidde tot een concreet hulpmiddel dat direct inspeelt op het kernprobleem: de zorgpas. Een eenvoudig middel met een groot effect. Deze pas bevat informatie over het recht op zorg en een QR-code voor zorgprofessionals over hoe en waar zorg gedeclareerd kan worden. De pasjes zijn verspreid onder de doelgroep via Barka en het Leger des Heils.

Ook aan de slag?

Werk je in het sociaal domein en wil je beleid maken dat echt werkt? De opleiding ‘Van praktijk naar beleid’ neemt jou hier stap voor stap in mee. Verspreid over 8 maanden en 8 opleidingsdagen werk je aan je eigen praktijkvraagstuk met begeleiding, tools en coaching van ervaringsdeskundigen. Je wordt uitgedaagd je aannames los te laten en met een open blik de praktijk in te stappen. “Wat echt is blijven hangen, is hoe zeer de praktijk verrast. Ik dacht dat ik goed voorbereid was, maar in elk gesprek gebeurde weer iets onverwachts”, vertelt een deelnemer.

De opleiding is opgebouwd uit vier modules, waarin je ook methoden, concrete voorbeelden en literatuurtips krijgt. De focus ligt op ervaringskennis inzetten om beleid scherper en mensgerichter te maken. Samen met andere deelnemers, docenten en ervaringsdeskundigen onderzoek je wat nodig is om beleid te maken dat ertoe doet.